ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Εισαγωγή: Η λειτουργία των υπηρεσιών υγείας σε εικοσιτετράωρη βάση επιβάλλει στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό να εργάζεται με κυκλικό ωράριο και εφημερίες. Συχνά αυτό, προκαλεί διαταραχή και αποδιοργάνωση του βιορυθμού των επαγγελματιών υγείας.
Σκοπός: Σκοπός της παρούσας συγχρονικής μελέτης ήταν να διερευνηθεί εάν και σε ποιο βαθμό το κυκλικό ωράριο και οι εφημερίες των επαγγελματιών υγείας σχετίζονται με τις συνήθειες ύπνου, τις συμπεριφορές υγείας, το αντιλαμβανόμενο άγχος και την ικανοποίηση που αυτοί βιώνουν από το ωράριο εργασίας τους, τα οποία επηρεάζουν τις οικογενειακές και κοινωνικές σχέσεις, τη συνεργασία και την απόδοσή τους στον επαγγελματικό χώρο.
Υλικό-Μέθοδος: Το δείγμα της μελέτης αποτέλεσαν 352 εργαζόμενοι (135 ιατροί και 217 νοσηλευτές) δύο γενικών νοσοκομείων της Ελληνικής Περιφέρειας, οι οποίοι κατά το διάστημα Απριλίου-Ιουνίου 2012 συμπλήρωσαν ερωτηματολόγιο που περιελάμβανε: α) ερωτήσεις δημογραφικών χαρακτηριστικών και συμπεριφορών υγείας, καθώς και ερωτήσεις για το αντιλαμβανόμενο άγχος και την ικανοποίηση που βιώνουν στο χώρο εργασίας και β) την κλίμακα «Circadian Type Inventory» (CTI) αναφορικά με τις συνήθειες ύπνου, η οποία περιλαμβάνει 30 ερωτήσεις που ομαδοποιούνται στις υποκλίμακες της νωθρότητας και της ελαστικότητας. Η ανάλυση των δεδομένων έγινε με το στατιστικό πρόγραμμα SPSS 19.0.
Αποτελέσματα: Το 92% των συμμετεχόντων εργάζονται με κυκλικό ωράριο και εφημερίες. Οι εργαζόμενοι σε κυκλικό ωράριο και εφημερίες βρέθηκε να βιώνουν υψηλότερο άγχος (p=0,006), ενώ οι συμμετέχοντες χωρίς κυκλικό ωράριο και εφημερίες ήταν περισσότερο ικανοποιημένοι από το ωράριο (p<0,001) και τον ελεύθερο χρόνο που διαθέτουν (p<0,001). Δε βρέθηκε στατιστικά σημαντική σχέση ανάμεσα στο ωράριο και το κάπνισμα (p=0,4), στην κατανάλωση καφέ/τσαγιού (p=0,4) και στην κατανάλωση αλκοόλ (p=0,9). Τέλος, το ωράριο δε συσχετίστηκε στατιστικώς σημαντικά με το Δείκτη Μάζας Σώματος (p=0,2).
Στο ερωτηματολόγιο CTI, οι γυναίκες βρέθηκε να έχουν μεγαλύτερη μέση βαθμολογία νωθρότητας σε σχέση με τους άντρες (p=0,003). Επίσης, οι άντρες εμφάνισαν μεγαλύτερη μέση βαθμολογία ελαστικότητας σε σχέση με τις γυναίκες (p<0,001), το ίδιο και οι ιατροί σε σχέση με τους νοσηλευτές (p=0,02).
Συμπεράσματα: Οι επιδράσεις στην υγεία των επαγγελματιών υγείας, λόγω του κυκλικού ωραρίου και των εφημεριών, σχετίζονται με ορισμένους τομείς της ζωής τους. Οι υπηρεσίες υγείας θα πρέπει να λάβουν τα αναγκαία μέτρα για τη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων, ώστε να διασφαλιστεί η υγεία και να βελτιωθεί η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Λέξεις – Κλειδιά: επαγγελματίες υγείας, εφημερίες, κυκλικό ωράριο εργασίας, υγεία, ύπνος
