ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Εισαγωγή: Το δευτερογενές τραυματικό στρες των επαγγελματιών υγείας (ΕΥ) πηγάζει από τη δευτερογενή έκθεση στο τραύμα, τον πόνο και το «υποφέρειν» των ασθενών που φροντίζουν. Στη βιβλιογραφία φαίνεται να σχετίζεται με τον εργασιακό εθισμό, αλλά και με τη συναισθηματική διεργασία, που αφορά στην ικανότητα των ΕΥ να ανταποκρίνονται στους κανόνες που προσδοκά το εργασιακό πλαίσιο, προκειμένου να επενδύουν συναισθηματικά στις σχέσεις με τους ασθενείς τους.
Σκοπός: Η διερεύνηση της επίδρασης της συναισθηματικής διεργασίας και του εργασιακού εθισμού στην εμφάνιση του δευτερογενούς τραυματικού στρες των ΕΥ.
Μεθοδολογία: Πραγματοποιήθηκε συγχρονική αναλυτική μελέτη, με δείγμα ευκολίας 231 ΕΥ από 3 δημόσια και 2 ιδιωτικά νοσοκομεία δευτεροβάθμιας φροντίδας υγείας της χώρας, μέσω της χορήγησης ερωτηματολογίου που περιελάμβανε: α) ερωτήσεις κοινωνικό-δημογραφικών και επαγγελματικών χαρακτηριστικών, β) την κλίμακα της συναισθηματικής διεργασίας (The Discrete Emotions, Emotional Labor Scale, DEELS), γ) την κλίμακα ποιότητας επαγγελματικής ζωής (The Professional Quality of Life Scale, ProQOL) και δ) την κλίμακα του εθισμού στην εργασία (The Bergen Work Addiction Scale). Για τη στατιστική ανάλυση των δεδομένων, χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό πρόγραμμα Statistical Package for Social Sciences (IBM SPSS), έκδοση 24.0.
Αποτελέσματα: Το δείγμα της μελέτης αποτέλεσαν 231 ΕΥ (77.9% νοσηλευτικό προσωπικό και 22.1% ιατρικό προσωπικό). Οι συμμετέχοντες παρουσίασαν δευτερογενές τραυματικό στρες σε μέτρια επίπεδα και χαμηλά επίπεδα εθισμού στην εργασία. Oι ΕΥ εκδηλώνουν συχνότερα το θετικό συναίσθημα της φιλικής διάθεσης (μ.ο=4.29) και λιγότερο συχνά το αρνητικό συναίσθημα του φόβου (μ.ο =1.85). Σε ότι αφορά στα συναισθήματα που δεν εκφράζουν (κρύβουν), αλλά νιώθουν, οι ΕΥ εκδηλώνουν συχνότερα το αρνητικό συναίσθημα της ενόχλησης (μ.ο =4.02) και λιγότερο το θετικό συναίσθημα της φιλικής διάθεσης (μ.ο =2.60). Τέλος, σε ότι αφορά στα συναισθήματα που αναγκάζονται να εκφράζουν, ενώ νιώθουν κάτι διαφορετικό, οι συμμετέχοντες εκφράζουν συχνότερα το θετικό συναίσθημα της ικανοποίησης (μ.ο = 2.55) και λιγότερο συχνά το συναίσθημα του φόβου (μ.ο =2.08). Τα έτη προϋπηρεσίας και η ηλικία των επαγγελματιών υγείας βρέθηκαν να σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης δευτερογενούς τραυματικού στρες. Από τα αποτελέσματα της πολλαπλής παλινδρόμησης προέκυψε ότι το δευτερογενές τραυματικό στρες σχετιζόταν θετικά με τον εργασιακό εθισμό (p=0.000) και τη συχνότητα των συναισθημάτων (p=0.000) που εξέφραζαν οι ΕΥ στο χώρο εργασίας τους.
Συμπεράσματα: Καθώς η αύξηση της συχνότητας έκφρασης, από τους ΕΥ, διαφορετικών συναισθημάτων από ό,τι πραγματικά αυτοί νιώθουν, βρέθηκε να σχετίζεται με αυξημένα επίπεδα εμφάνισης δευτερογενούς τραυματικού στρες, τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης επισημαίνουν την ανάγκη ψυχολογικής υποστήριξης, ενδυνάμωσης, αλλά και διαμόρφωσης προγραμμάτων εκπαίδευσης για τους ΕΥ, με στόχο την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του δευτερογενούς τραυματικού στρες στο χώρο της υγείας.
Λέξεις κλειδιά: εθισμός στην εργασία, επαγγελματίες υγείας, δευτερογενές τραυματικό στρες, συναισθηματική διεργασία
