ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Εισαγωγή: Η πρόσφατη οικονομική κρίση στην Ελλάδα έχει αυξήσει σημαντικά τη χρήση ξυλόσομπας και κατά συνέπεια τη μόλυνση του οικιακού αέρα. Σχετικές μελέτες έχουν δείξει ότι η εσωτερική μόλυνση του αέρα (Indoor Air pollution) σχετίζεται με την εμφάνιση αποφρακτικών νοσημάτων, κυρίως σε γυναίκες με κύρια ενασχόληση τα οικιακά.
Σκοπός: Να διερευνηθεί εάν η έκθεση σε καπνό από τη χρήση ξυλόσομπας αποτελεί παράγοντα κινδύνου απόφραξης των αεραγωγών, κυρίως σε γυναίκες που δεν κάπνισαν ποτέ.
Υλικό και μέθοδος: Στην παρούσα συγχρονική μελέτη συμμετείχαν 410 άτομα (51,7% γυναίκες, μέσης ηλικίας 56,1±13,0 ετών, εύρους 40 – 93 ετών) που επισκέφτηκαν 8 ∆ομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) στο νησί της Κρήτης. Πραγματοποιήθηκε σπιρομετρικός έλεγχος για την εκτίμηση του βαθμού απόφραξης των αεραγωγών, θέτοντας ως κριτήριο το σταθερό λόγο των σπιρομετρικών τιμών (FEV1/FVC<70%), ενώ η ύπαρξη πιθανής Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ) αξιολογήθηκε με την κλίμακα International Primary Care Airways Group (IPAG). Ο βαθμός έκθεσης σε καπνό προερχόμενο από καύση ξύλου εκτιμήθηκε: σε έτη, μήνες ανά έτος και ώρες ανά ημέρα. Ο βαθμός επίδρασης της έκθεσης για πρόκληση απόφραξης των αεραγωγών ελέγχθηκε με την πολλαπλή λογιστική παλινδρόμηση και τη χρήση προσαρμοσμένων λόγων πιθανοτήτων (Adjusted Odds Ratio), ενώ τιμές P<0,05 θεωρήθηκαν στατιστικά σημαντικές. Για την ανάλυση χρησιμοποιήθηκε το IBM SPSS Statistics έκδοση 21.
Αποτελέσματα: Απόφραξη των αεραγωγών διαγνώσθηκε στο 13,7% των συμμετεχόντων και βρέθηκε να συσχετίζεται με την έκθεση σε καπνό ξυλόσομπας (86,8 και 88,2, p=0,009) μεταξύ των εκτεθειμένων και μη, αντίστοιχα. Ωστόσο, στην πολυπαραγοντική ανάλυση η σχέση αυτή βρέθηκε μη σημαντική (87,4 έναντι 88,2, p=0,097), μετά από την προσαρμογή ως προς τα χαρακρητιστικά των συμμετεχόντων, υποδηλώνοντας ότι ο βαθμός απόφραξης των αεραγωγών δεν διέφερε σημαντικά μεταξύ των εκτεθειμένων και μη συμετεχόντων σε καπνό ξυλόσομπας. Επιπλέον, ΧΑΠ διαγνώσθηκε στις γυναίκες μη καπνίστριες που εκτέθηκαν σε σημαντικά περισσότερα έτη (30,2 έναντι 11,8, p<0,001) των μη καπνιστριών γυναικών που εκτέθηκαν σε λιγότερα έτη και δεν διαγνώσθηκαν με ΧΑΠ, παρά το γεγονός ότι στην πολυπαραγοντική ανάλυση οι προσαρμοσμένοι όροι αλληλεπίδρασης (γυναικείο φύλο, κάπνισμα, χρήση ξυλόσομπας, βήχας) δεν συσχετίσθηκαν με την εκδήλωση ΧΑΠ.
Συμπεράσματα: Η παρούσα μελέτη επιβεβαιώνει ότι η πολυετή έκθεση σε καπνό ξυλόσομπας (περίπου 30 έτη) μπορεί να προκαλέσει απόφραξη των αεραγωγών σε γυναίκες μη καπνίστριες. Επίσης αναδεικνύει ότι όσο μεγαλύτερη είναι η έκθεση σε καπνό ξυλόσομπας, τόσο μεγαλύτερη είναι η συχνότητα της απόφρραξης των αεραγωγών, αλλά και η εμφάνιση αναπνευστικών συμπτωμάτων που σχετίζονται με ΧΑΠ.
Λέξεις κλειδιά: Αναπνευστικά συμπτώματα, έκθεση σε ξυλόσομπα, οικιακή μόλυνση, ΧΑΠ