ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Εισαγωγή: Η πρώιμη ανίχνευση της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ) αποτελεί το κλειδί για τον έλεγχο και τη διαχείρισή της. Εάν οι νοσηλευτές εκπαιδευτούν σε βασικές πρακτικές, όπως στην εκτέλεση σπιρομετρήσεων και στην αξιολόγηση των κλινικών συμπτωμάτων, θα μπορούσαν να συνεισφέρουν ουσιαστικά στην πρώιμη ανίχνευσή της.
Σκοπός: Να αξιολογηθεί η ικανότητα φοιτητών νοσηλευτικής ως προς την ταυτοποίηση περιπτώσεων πιθανής ΧΑΠ και κατ’ επέκταση να αναδειχθεί η σημαντικότητα της συμβολής τους στον έλεγχο και τη διαχείριση της στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ).
Μεθοδολογία: Διενεργήθηκε προ-συμπτωματικός έλεγχος για ανίχνευση αδιάγνωστων περιπτώσεων ΧΑΠ σε αγροτικό πληθυσμό ηλικίας άνω των 40 ετών, που προσήλθε σε 4 Κέντρα Υγείας της Κρήτης κατά τη χρονική περίοδο Ιανουάριος – Ιούνιος 2015 έπειτα από ανοικτή πρόσκληση των δημοτικών αρχών. Στους συμμετέχοντες χορηγήθηκε η εγκυροποιημένη κλίμακα International Primary Care Airways Guidelines (IPAG) και στην συνέχεια εκτέλεσαν σπιρομετρήσεις (κριτήριο απόφραξης FEV1/FVC<70%) ως τις βασικές πρακτικές που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν από τελειόφοιτους φοιτητές Νοσηλευτικής στην ανίχνευση περιπτώσεων πιθανής ΧΑΠ. Ο σχεδιασμός περιλάμβανε επίσης εκπαίδευση 4 εβδομάδων, μεταξύ άλλων, στην εκτέλεση σπιρομετρήσεων. Η διερευνητική ικανότητα των φοιτητών νοσηλευτικής στον εντοπισμό περιπτώσεων ΧΑΠ κρίθηκε από το βαθμό συμφωνίας (δείκτη Kappa και καμπύλης ROC) μεταξύ των δύο μεθόδων ανίχνευσης (ερωτηματολογίου και σπιρομέτρησης). Ως επίπεδο σημαντικότητας ορί- σθηκε το p-value <0.05.
Αποτελέσματα: Η μέση ηλικία των 390 συμμετεχόντων ήταν 55.6 (12,7) έτη (46.9% άνδρες). Ανιχνεύτηκαν 78 περιπτώσεις ΧΑΠ με την κλίμακα IPAG (20%), ενώ 47 (12.1%) μέσω της σπιρομέτρησης. Οι περισσότερες περιπτώσεις ΧΑΠ κατηγοριοποιήθηκαν ως σταδίου ΙΙ και ΙΙΙ με βάση την σπιρομέτρηση (26/47 και 11/47, αντίστοιχα). Παρόλο που IPAG και σπιρομέτρηση συμφώνησαν και στις 47 περιπτώσεις ΧΑΠ, ωστόσο προέκυψαν 31περιπτώσεις που ενώ η IPAG τις ταυτοποίησε ως θετικές για ΧΑΠ, η σπιρομέτρηση τις κατέταξε ως φυσιολογικές, δείχνοντας έτσι μέτρια συμφωνία (Kappa=0.71, p<0.001). Για το λόγο αυτό επιχειρήθηκε ανάλυση ευαισθησίας-ειδικότητας, όπου η συνολική διακριτική ικανότητα της δοκιμασίας – καμπύλη ROC: 0.842; (ΔΕ:0.767-0.909, p<0,001) έδειξε ευαισθησία 0.997 και ειδικότητα 0.397.
Συμπεράσματα: Εάν οι νοσηλευτές εκπαιδευτούν σε βασικές πρακτικές αναγνώρισης ΧΑΠ, μπορούν ουσιαστικά και έγκυρα να συμβάλουν στην πρώιμη ανίχνευση της στην ΠΦΥ. Επιπλέον, η παρούσα μελέτη παρέχει ενδείξεις για σύσταση Πνευμονολογικής ειδικότητας στη Νοσηλευτική.
Λέξεις κλειδιά: ΧΑΠ, σπιρομέτρηση, αποφρακτικά νοσήματα των αεραγωγών, πρώιμος εντοπισμός ΧΑΠ.
