ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Εισαγωγή: Tο νοσηλευτικό επάγγελμα χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα εργασιακού στρες και επαγγελματικής εξουθένωσης. Στρες και εξουθένωση βιώνουν κυρίως οι νοσηλευτές που εργάζονται σε τμήματα τα οποία έχουν να αντιμετωπίσουν οξέα συμβάντα και περιστατικά που οδηγούν συχνά στο θάνατο, όπως ο χώρος των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ). Το ερευνητικό ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην αναζήτηση των στρεσσογόνων εργασιακών παραγόντων, οι οποίοι επηρεάζουν τους νοσηλευτές. Οι παράγοντες αυτοί προέρχονται από το περιβάλλον και τις συνθήκες εργασίας, από τα ατομικά χαρακτηριστικά του κάθε νοσηλευτή και από την επαφή με ασθενείς και συγγενείς.
Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να διερευνηθούν οι συνθήκες εργασίας στo πλαίσιo των οποίων προσφέρουν τις υπηρεσίες τους οι νοσηλευτές των ΜΕΘ και να αναδειχθούν οι παράγοντες που διευκολύνουν ή δυσκολεύουν το έργο τους.
Υλικό-Μέθοδος: Η παρούσα συγχρονική, περιγραφική μελέτη διεξήχθη στις ΜΕΘ των δημόσιων νοσηλευτηρίων της Κύπρου. Το δείγμα αποτέλεσαν 155 νοσηλευτές/τριες ΜΕΘ. Η συλλογή των δεδομένων έγινε με ερωτηματολόγιο το οποίο περιλάμβανε τα εξής εργαλεία: το ερωτηματολόγιο καταγραφής Εργασιακών Απαιτήσεων και Πηγών Στήριξης (Job demands and Resources), και το ερωτηματολόγιο Επαγγελματικής Εξουθένωσης (Maslach Burnout Inventory). Για τη στατιστική ανάλυση και επεξεργασία των δεδομένων, έγινε χρήση του στατιστικού πακέτου Ανάλυσης Κοινωνικών Επιστημών (SPSS) version 20.
Αποτελέσματα: Η πλειοψηφία του δείγματος ήταν γυναίκες (72,3%) με μέση τιμή ηλικίας τα 35,5 έτη. Για τις τρεις δια- στάσεις της επαγγελματικής εξουθένωσης, βρέθηκε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των νοσηλευτών (42,7%) είχε χαμηλή συναισθηματική εξάντληση, όλοι οι νοσηλευτές που απάντησαν είχαν χαμηλή έλλειψη προσωπικών επιτευγμάτων, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό (38%) εμφάνισε υψηλά επίπεδα απρόσωπης φροντίδας. Oι εργασιακές απαιτήσεις βρέθηκαν να προβλέπουν τη συναισθηματική εξάντληση (p<0,05), ενώ οι εργασιακοί πόροι δεν προβλέπουν την απρόσωπη φροντίδα, (p>0,05). Οι συσχετίσεις μεταξύ εργασιακών απαιτήσεων και εργασιακών πόρων έδειξαν ότι υπάρχει στατιστικά σημαντική σχέση μεταξύ ηλικίας, συνολικών ετών προϋπηρεσίας και ετών προϋπηρεσίας σε νοσηλευτικά τμήματα νοσοκομείου, με τους παράγοντες εκτίμηση και υποστήριξη (r=-0,24, p=0,002, r=-0,26, p=0,001, r=-0,28, p<0,001) και αυτονομία και έλεγχος (r=-0,19, p=0,014, r=-0,17, p=0,034, r=-0,17, p=0,0035), αντίστοιχα.
Συμπεράσματα: Η επαγγελματική εξουθένωση των νοσηλευτών βρέθηκε να είναι σε μέτρια επίπεδα, στα δημόσια νοσοκομεία της Κύπρου και επιβεβαιώθηκε η ύπαρξη ποικίλων εργασιακών, ατομικών και κοινωνικών παραγόντων που πιθανά συμβάλουν στη δημιουργία αυτού του φαινομένου στο χώρο των ΜΕΘ, ο οποίος αφορά σε ένα χώρο υψηλών απαιτήσεων και εργασιακής έντασης. Η έγκαιρη αναγνώριση των εκδηλώσεων της εξουθένωσης και η λήψη προληπτικών μέτρων κρίνεται απαραίτητη.
Λέξεις κλειδιά: εργασιακό στρες, επαγγελματική εξουθένωση, νοσηλευτές, ΜΕΘ, πηγές στήριξης.
